Artrografia - badanie stawu z kontrastem.
Badania rezonansu magnetycznego w diagnostyce urazów narządu ruchy wykonuje się w zdecydowanej większości bez podaniu kontrastu. Są jednak sytuacje, gdy użycie kontrastu umożliwi lepsze i pewniejsze zdiagnozowanie uszkodzeń struktur wewnątrzstawowych.
Najczęściej artrografię wykonuje się w przypadku podejrzenia uszkodzeń stawu ramiennego i biodrowego, nieco rzadziej nadgarstków. W przypadku pozostałych stawów podanie kontrastu stosuje się sporadycznie. Wynika to przede wszystkim z anatomii i specyfiki najczęstszych uszkodzeń.
Kontrast, czyli co?
W przypadku artrografii rolę kontrastu spełnia płyn wypełniający jamę stawu, niczym powietrze balon. Zazwyczaj i najlepiej gdy jest to substancja chemiczna, specjalnie w tym celu produkowana. Zawiera ona cząsteczki Gadolinu, który ma szczególne właściwości w obrazowaniu RM. W przypadku osób u których występują przeciwwskazania do podania kontrastu lub są osobami poniżej 18 r.z może to być również zwykła sól fizjologiczna.
Rolę kontrastu spełnia również płyn stawowy - co ma najczęściej miejsce w stawie kolanowym w sytuacji gdy jest zwiększona ilość płynu w wyniku zmian zapalnych (tzw. wysięk) czy urazu (krwiak).
Jak wykonuje się artrografię?
Aby podać kontrast do jamy stawu, należy ten staw nakłuć, robiąc zastrzyk. Najczęściej, najbezpieczniej i najprecyzyjniej podanie kontrastu przebiega pod kontrolą aparatu USG. Umożliwia to dobrą lokalizację igły w stawie i pozwala na ciągłą kontrolę wypełniania się stawu.
Obraz z nakłucia stawu biodrowego. Groty strzałek - igła. Strzałki wskazują powierzchnię kości udowej.
Gwiazdka wskazuje płyn w stawie.
Nagranie USG z nakłucia stawu biodrowego.
Po stronie lewej obraz RM stawu ramiennego przed, a po stronie prawej po podaniu kontrastu. Torebka stawowa (biała strzałka) wypełniona płynem napina się.
Zazwyczaj jako pierwszy do jamy stawu podawany jest również lek znieczulający (Ropivacaina, Lidokaina). Spełnia on dwie role, po pierwsze znieczula torebkę stawowa, po drugie służy do “poszukiwania” jamy stawu, co w przypadku zwartych stawów bywa bardzo trudne. Dzięki temu taka procedura jest nieco mniej bolesna a podanie samego kontrastu bardziej pewne.
Czy nakłucie stawu boli?
Jest to dość często pojawiające się pytanie ale niestety nie da jednoznacznie na to odpowiedzieć. Zdecydowana wiekszosc pacjentow akceptuje dyskomfort nakłucia bez większego problemu. Natomiast zazwyczaj mniej komfortowe jest już utrzymujące się wypełnienie torebki stawowej. W przypadku stawu biodrowego bywa, że Pacjenci odczuwają “niemoc” w diagnozowanej kończynie i boja sie ja obciążać, ale tego typu obawy mijają bardzo szybko.
Jakie zalecenia po artrografii?
Po badaniu i zabiegu podania kontrastu nie ma szczególnego postępowania. Dyskomfort związany z wypełnieniem stawu i jego znieczuleniem będzie stopniowo ustępował - kontrast wchłania się dosyć szybko, w ciągu 24 godzin staw powinien wrócić do swojego normalnego stanu a kontrast w ciągu 48h powinien być wydalony z organizmu wraz z moczem.
Nieco dłużej może utrzymywać się dyskomfort wynikający z samego nakłucia i podrażnienia torebki stawowej, ale również to nie powinno się utrzymywać dłużej niż kilka dni.
Bezpośrednio po podaniu kontrastu należy ograniczyć aktywność fizyczna.
Miejsce nakłucia skóry nie wymaga szczególnej higieny - opatrunek można zdjąć po kilku godzinach.
