Łąkotka ma nieprawidłowy sygnał w badaniu RM - co to znaczy?

Badanie rezonansu magnetycznego jest istotnym elementem w diagnostyce układu mięśniowo - szkieletowego. Na jego podstawie można podejmować decyzje np. o konieczności leczenia operacyjnego, ponieważ umożliwia precyzyjną ocenę rozległości uszkodzeń.

Często zdarza się, że w opisie badania rezonansu magnetycznego stawu kolanowego pojawia się stwierdzenie typu : „łąkotka o nieprawidłowym sygnale”, „niejednorodny sygnał MM” czy np. „podwyższony sygnał rogu tylnego LM”. 

Postaram się wyjaśnić, co Radiolog ma na myśli, zwłaszcza tym Pacjentom, którzy wykonali badanie na własną rękę i nie mieli okazji jeszcze go konsultować z lekarzem ortopedą.

Badanie rezonansu magnetycznego - co to jest?

Aby wyjaśnić pojawiający się w opisach „sygnał”, konieczne jest poznanie fizycznych podstaw tej metody. Nie są one tak proste jak np. w badaniu USG czy RTG, więc postaram się je uprościć.

Obrazowanie rezonansu magnetycznego, opiera się na fizyce protonów, które są elementem jąder atomów. W obrazowaniu RM wykorzystuje się przede wszystkim właściwości jądra atomu wodoru, w którego jądrze znajduje się jeden proton.

Warto przypomnieć, że cząsteczka wody składa się z dwóch cząsteczek wodoru i cząsteczki tlenu (H2O) a ludzkie ciało składa się w 70% z wody, także mamy co oglądać…

Sam aparat rezonansu magnetycznego to przede wszystkim bardzo duży i silny elektromagnes (stąd te liczne pytania o metal w ankiecie przed badaniem).

W trakcie badania wysyłane są impulsy elektromagnetyczne o określonej częstotliwości (takie same jak fale radiowe), które zaburzają harmonijny rozkład atomów w polu magnetycznym urządzenia. Następnie protony wracając do pierwotnego, regularnego ułożenia, uwalniają podobny impuls, który wychwytywany jest przez specjalne anteny (tzw. cewki). Impuls ten jest wysyłany tylko przez stosunkowo niedużą liczbę atomów, dlatego odbierany sygnał jest bardzo słaby i wymaga wzmocnienia m. in. przez wielokrotne powtarzanie tych impulsów.

Wysoki i niski sygnał w obrazie radiologicznym przekłada się na „jasność” danej struktury na monitorze - jak coś ma wysoki sygnał to znaczy, że jest jasne (duża ilość impulsów), niski sygnał znaczy że jest ciemne / czarne (mała ilość).

Stwierdzenie „niejednorodny sygnał łąkotki” odnosi się do jej wewnętrznej struktury - normalnie jest jednorodnie szara (niski sygnał), a w tym przypadku jest zaburzona - przez co staje się niejednorodna.

Anatomia i rola łąkotki w stawie kolanowym.

Anatomia i rola łąkotki w stawie kolanowym to bardzo szeroki temat i powstały całe podręczniki na jej temat, jednak w miarę możliwości postaram się przekazać kluczowe informacje.

W zdrowym stawie kolanowym znajdują się dwie łąkotki: boczna i przyśrodkowa, obie mają zbliżony do siebie kształt, przypominający rogal.

Łąkotka boczna znajduje się przy zewnętrznej części kolana, przyśrodkowa od strony wewnętrznej.

W różnego rodzaju dokumentacji medycznej pojawiają się skróty MM (Medial Meniscus) - łąkotka przyśrodkowa i LM (Lateral Meniscus) - łąkotka boczna.

Zdecydowanie najczęściej problemy sprawia łąkotka przyśrodkowa (dolegliwości od strony wewnętrznej kolana), a zwłaszcza jej tzw. róg tylny.

Łąkotki w dużym uproszczeniu spełniają rolę amortyzatorów - przeciwdziałają „zderzaniu” się kości, których powierzchnie pokryte są bardzo delikatną chrząstką. W wyniku urazów dochodzi do uszkodzenia powierzchni łąkotek i ich fragmenty ulegają oderwaniu czy przemieszeniu. Tego typu uszkodzenia, powodują dolegliwości bólowe. Jest jednak też bardzo duża grupa uszkodzeń, które są widoczne w badaniach RM, a nie wywołują żadnych dolegliwości 

Istotne również jest to, że nie każde uszkodzenie łąkotki związane jest z dużym urazem. Z wiekiem (u różnych ludzi w różnym tempie) sprężystość łąkotki i jej możliwości regeneracyjne zmniejszają się, przez co nawet normalny ruch (np. przyklęknięcie) może spowodować jej rozległe pęknięcie. 

Uszkodzenia łąkotki w obrazie RM.

W obrazowaniu RM wykorzystuje się różne parametry (sekwencje, obrazy T1 czy T2 zależne itp. informacje pojawiające się w opisach), dzięki czemu uzyskujemy dodatkowe obrazy, które umożliwiają bardziej dokładną ocenę struktury - ich „konsystencji” ale i powierzchni i ciągłości.

Na poniżej zamieszczonych grafikach widoczna jest łąkotka (trójkątna struktura oznaczona strzałką) w różnych sekwencjach.

Róg tylny łakotki przyśrodkowej w badaniu MRI w tzw. przekroju strzałkowym.

Jak łatwo zauważyć, w zależności od użytych parametrów jest ona bardziej i mniej jasna, lepiej i gorzej widoczna.  

Dzięki tej zmienności, Radiolog  jest w stanie określić czy ten obraz jest dla łąkotki prawidłowy czy też nie.

Jeżeli nie jest on prawidłowy, Radiolog stara się ocenić z jakim rodzajem nieprawidłowości ma do czynienia - czy widoczne jest pęknięcie?, czy widoczny jest przemieszczony fragment?, czy struktura łąkotki jest prawidłowa?, czy powierzchnia jest gładka? itd.

I tu wracamy do tytułowego „niejednorodnego sygnału” łąkotki . Ta niejednorodność przede wszystkim wynika z nieprawidłowej zawartości wody w tej części łąkotki, co może być spowodowane jej starzeniem się (degeneracją), obrzękiem w wyniku urazu czy np. wynikiem przebytego zabiegu. Łąkotka też może mieć nietypowy obraz (sygnał) ze względu na młody wiek Pacjenta. 

Te wszystkie elementy powodują, że nieraz Radiolog nie może jednoznacznie ocenić stanu łąkotki a stwierdzenie, że łąkotka ma „niejednorodny sygnał”, znaczy tyle, że: „Obraz łąkotki, który widzę, nie jest typowy dla prawidłowej łąkotki, ale na podstawie uzyskanych informacji (obrazów, danych klinicznych) i własnego doświadczenia nie jestem w stanie określić czy jest to obraz wynikający z jej uszkodzenia czy jest to obraz prawidłowej łąkotki”.

Informacja wynikająca z takiego opisu jest głównie taka, że nie jest widoczne żadne jednoznaczne uszkodzenie (np. pęknięcie, które często wymaga leczenia operacyjnego).

Co dalej z taką „niejednorodną” łąkotką?

Przede wszystkim, to pytanie do lekarza ortopedy. To on na podstawie wywiadu, badania klinicznego i obrazowego może podjąć decyzję o dalszym postępowaniu.

Ortopeda dzięki temu, że ma więcej informacji, może dalej interpretować czy ten „niejednorodny sygnał łąkotki” to forma normalności, czy jednak coś co wymaga leczenia (bo np. występują nasilone dolegliwości).

W nietypowych sytuacjach konieczna jest konsultacja Radiologa i Ortopedy, by wspólnie ocenić stan łąkotki aby zaproponować możliwie dobrą formę leczenia.